Geschreven door Kim Dieleman in aanvulling op de ronde tafel rond biomassa.
Etteke Wypkema voert campagne voor de verkiezing van de minister van de nieuwe economie. De natuur als basis en inspiratiebron is één van haar pijlers om te komen tot een vitale, toekomstbestendige samenleving. Als minister is haar missie geslaagd als ze mensen vanuit hun eigen intrinsieke motivatie voor een duurzame toekomst in beweging krijgt. En mensen in beweging krijgen dat is wat Etteke doet! Als biomimicry inspirator heb ik de afgelopen weken verschillende gesprekken met Etteke gehad over hoe we kunnen leren van de natuur voor duurzame oplossingen, door het nabootsen van beproefde patronen en strategieën uit de natuur. Ik haakte vanuit dit perspectief aan bij verschillende ronde tafel gesprekken, waarvan één ging over biomassa.
Voor mij persoonlijk is kijken met de bril van de natuur essentieel, omdat het als uitgangspunt de kenmerken van de aarde meeneemt en dus start vanuit het systeem aarde.
Kenmerken van systeem aarde:
· Zonlicht, water en zwaartekracht
· Dynamisch non-equilibrium
· Limieten en grenzen
· Cyclische processen
Biomassa: brandstof of grondstof? Dat is waar de discussie vaak over gaat, maar is biomassa niet veel meer?
· In de natuur is biomassa voedsel
· In de natuur is biomassa een opslagbron voor koolstof en energie
· In de natuur is biomassa een producent van zuurstof
· In de natuur is biomassa opgebouwd uit een beperkt aantal elementen en energiezuinig geproduceerd
Vanuit dit perspectief kun je vaststellen dat biomassa het leven op aarde stimuleert en dus biodiversiteit stimuleert. Ironisch genoeg neemt de biodiversiteit steeds verder af en de manier waarop we naar biomassa kijken is daar één voorbeeld van. Uiteraard is de shift van biomassa als brandstof naar grondstof al een stap voorwaarts. Maar belangrijk hierbij is het systeemperspectief niet uit het oog te verliezen en de zes generieke lessen die gelden voor al het leven op aarde mee te nemen.
· Evolueer om te overleven
· Pas je aan veranderende omstandigheden aan
· Wees goed afgestemd op je lokale omgeving
· Integreer ontwikkeling met groei
· Ga efficiënt om met grondstoffen, materialen en energie
· Gebruik levensvriendelijke chemie
Als mensen zijn we geneigd te denken in termen van efficiëntie en dit te maximaliseren. Dit denken ligt aan de basis van onze economie en zorgt er bij de biomassa discussie voor dat we inzoomen. Even uitzoomen en kijken vanuit het systeempersctief is dan heel verfrissend.
De beperkte elementen waaruit biomassa is opgebouwd (C, H, N, en O) en de energiezuinige manier van produceren (lichaam/omgevingstemperatuur) zorgen voor eindeloze variatie, sterkte en flexibiliteit, kijk maar eens goed rond als je een boswandeling maakt! Een mooie inspiratiebron voor onze chemiesector; innoveren met de blauwdruk van de natuur!
Onze zonnepanelen zijn een ander voorbeeld van onze efficiëntie. Een efficiëntie van grofweg 20% voor de omzetting van zonlicht in elektriciteit, bladeren halen een efficiëntie van slechts 1%. Echter kijkend naar de gehele keten zijn zonnepanelen vrij destructief. Een boom met zijn vele bladeren/zonnepalen is een mooi voorbeeld van een regeneratief ontwerp uit de natuur, kijkend naar de eerder genoemde generieke lessen. Het produceren van zuurstof, stimuleren van biodiversiteit en het vastleggen van CO2 zijn hier slechts enkele voorbeelden van.
Kortom laten we kijken voorbij het leven van alle dag, voorbij patronen en laten we kijken naar de dynamiek van het systeem. Alleen dan kunnen we de spelregels van het spel veranderen!
